Tag: wijsheid

Van de Volkskrant naar Trouw

On door Raam OpeninPersoonlijk19 reacties
Zeg je ‘Nee’, dan krijg je er twee.

Sommige mensen wisselen na elk proefabonnement van krant. Ik niet. Ik ben zo’n hondstrouwe abonnee die jarenlang dezelfde houdt, namelijk de Volkskrant. Die is er bij mij met de paplepel ingegoten. Thuis hadden mijn ouders hem; het was een katholiek blad. Maar nu stap ik over. Voortaan lees ik Trouw.

De bezorger zal er vast aan moeten wennen, en ik evenzeer. Al ben ik eerder kortstondig ‘vreemd gegaan’. Zo experimenteerde ik jaren geleden met het Parool en met het Leidsch Dagblad. Ook in het buitenland had ik andere kranten. Tijdens mijn verblijf in Perth (WA) las ik de The West-Australian. En in Kenia kocht ik zaterdags The Daily Nation. Die laatste was veertien jaar geleden, dus zo lang heb ik geen andere krant meer gehad dan de Volkskrant.

Vanwaar die overstap? De Volkskrant speelt soms in op emoties, zodat ik denk: ‘Wat een schande!’ De volgende dag volgt er dan een artikel met nuancering. Ook laat de krant weleens een mening doorschemeren, terwijl ik objectiviteit wens. Verder zie ik herhaling. Columnisten hebben hun stokpaardjes en de nieuwskeuze is selectief. Waarschijnlijk geldt dat voor iedere krant, maar ik wil weer wat variatie en alternatief nieuws.

Daarbij bevat de Volkskrant uitgebreide rubrieken over kunst, mode, wonen, lifestyle, eten en literatuur. Die zijn vast boeiend voor Amsterdamse yuppen, maar minder afgestemd op mijn leefwijze, smaak en budget.

Waarom nu Trouw? Nou, gewoon. Een voormalige collega was positief over deze krant. Daarom kocht ik als proef een paar zaterdagedities. En wat bleek: Trouw straalt een zekere rust uit te midden van al het tumult. Het lijkt alsof deze krant nieuwsonderwerpen evenwichtiger belicht.

Of, zoals in de bevestiging staat:
‘Een krant die elke dag nieuws en achtergronden brengt, zonder sensatie. Die feiten en meningen scheidt en het nieuws op een constructieve manier brengt. Vanzelfsprekend besteden we veel aandacht aan religie, filosofie en duurzaamheid. We stellen vragen over belangrijke ontwikkelingen in het nieuws en zoeken ook naar de antwoorden. Op deze wijze hopen we u evenwichtig te kunnen informeren en te helpen bij uw meningsvorming.’

Afijn, ik ben dus naar de protestanten overgelopen. Het zal wel even wennen zijn.

We vullen het zelf in

On door Raam OpeninFantasieEen reactie plaatsen

Horen we wel wat een ander zegt? Begrijpen we wat we lezen? Zien we het goed? Of vormen we zelf woorden en beelden bij wat we registreren? We hebben nogal de neiging om de gedachten en bedoelingen van een ander in te vullen. Twee praktijkvoorbeelden uit mijn leven deze week:

  1. In een berichtje doe ik navraag bij iemand die mij een bouwvakker heeft aanbevolen. Ik wil weten hoe de communicatie tussen hen is verlopen. Daarin schrijf ik over mijn eigen ervaring met die bouwvakker: ‘Sindsdien is het zeer lastig gebleken om een definitieve afspraak met hem te maken.’ Zij schrijft daarop in haar reactie: ‘Het is heel vreemd dat je hem niet te pakken krijgt.’
    Maar dát heb ik niet geschreven. Ik krijg hem wel vlot te spreken en hij beantwoordt ook mijn mailtjes. Alleen: het maken van die afspraak lukte maandenlang bijna niet, omdat hij dat afhield.
  2. Iemand reageert enthousiast op mijn familiewebsite. Die gaat specifiek over mijn voorouders. Zij schrijft dat er binnen haar familie (een verre zijtak) oude foto’s zijn en dat een oom meer kan vertellen. Ik antwoord met: ‘Ik ben natuurlijk benieuwd naar de oude foto’s van de familie. Waar ik ook altijd nieuwsgierig naar ben, zijn verhalen over vroeger.’ Waarop zij mij verrast met: ‘Ik heb met mijn oom overlegd en hij vindt het prima dat er foto’s van de familie en de danszaal op de site geplaatst gaan worden.’
    Pardon? Ik had nog met geen woord gerept over plaatsing op de website.

Op Raam Open doe ik evenzeer aan invulling. In Hij denkt dit en zij denkt dat heb ik de gedachten van de bouwvakker geconstrueerd. Die gedachten zijn echt, maar wel samengesteld. Dat heb ik gedaan op basis van mijn ervaringen met drie verschillende mannen. Circa 80% komt van de betreffende man zelf, 10% komt van een andere bouwvakker en 10% komt van mijn buurman. Ik bewaar een aparte versie met aantekeningen van het gesprek met deze bouwvakker. Anders zou ik zomaar kunnen gaan geloven in de versie op Raam Open.

De levenslessen van Loesje

On door Raam OpeninReizen3 reacties

Loesje Arnhem teksten

Wie kent ze niet: de teksten van Loesje op posters, stickers en scheurkalenders? Loesje kwam eind jaren tachtig in mijn leven. Overal doken haar posters op met levenslessen en gevatte doordenkers. Zelfs in Australië, waar een landgenoot mij in 1990 een doorgeefboek gaf vol wijsheden. Haar woorden zijn vast nog even geliefd bij backpackers, want toepasselijk zijn ze zeker. Het was in die tijd voor iedereen een raadsel wie Loesje was en waar ze vandaan kwam.

Vandaag was ik in Arnhem, haar thuisbasis. Ik wandelde langs de Utrechtseweg tussen Lombok en de Nederrijn in. Vanuit een ooghoek herkende ik de vormgeving van deze sticker. Hij zit op een lantaarnpaal. Ik nam er een foto van terwijl een vrouw met een pitbull mij gadesloeg. Zij werd nieuwsgierig en las de tekst ook. Even was er contact tussen ons. Dat is nu het Loesje-effect.

Training geduld in limbo

On door Raam OpeninMensen onder elkaar8 reacties

Bestaan er mensen die graag in limbo verkeren? In limbo, dat is zoiets als in de wachtkamer zitten zonder dat je weet of aan de beurt komt. Ooit. Het is belangrijk, maar je hebt zelf geen invloed. Je bent van anderen afhankelijk en kan slechts hopen dat het goed afloopt. De meesten van ons zitten liever zelf achter het stuur en dóen iets. Maakt niet uit wat, als er maar vooruitgang is. Geduld is een aangeleerde eigenschap. Weinig maakt ons zo ongedurig, of bezorgt ons zo’n machteloos gevoel, als langdurig in limbo verkeren.

Zit je lang in de wachtkamer, dan wisselen geduld en ongedurigheid elkaar af. Geduld bestaat uit je verstand gebruiken en je hoofd koel houden. Rationeel zijn. Ongedurigheid ontstaat wanneer je je laat meeslepen en frustratie de overhand krijgt. Meestal ben je dan niet meer rationeel. Op zo’n moment kunnen je gedachten flink met je aan de haal gaan. Voordat je het weet, beeld je je zaken in die er niet zijn. In zo’n fase verkeert je geduld zelf ook in limbo.

Ik ken mezelf. Ik weet heel goed wanneer ik vooral niet moet bellen om te vragen hoe het ermee staat. Of er al voortgang is. (‘Al’? Hoezo: ‘al’? Moeten ze nu nog overleggen? Het besluit had toch allang gevallen moeten zijn?!!)

Rustig nou. Komt goed.

Van eenzaamheid naar volwassenheid

On door Raam OpeninMensen onder elkaar, Reizen14 reacties

‘Wat ik die avond hoorde, vond ik mooi, intens, levendig. Ik denk omdat het zo goed aansloot bij hoe ik me in die tijd voelde. Eenzaam, maar niet per se op een vervelende manier. Meer de eenzaamheid die nodig is om zelfstandig te worden, om op jezelf te leren vertrouwen.’ Schrijfster Lisa Hallidays vertelt over muziek en de periode waarin ze net in New York woonde. (Volkskrant Magazine nr 914.) Zelfstandigheid bereiken is onderdeel van volwassen worden. Worden we volwassen door een periode van eenzaamheid mee te maken?

Bovenstaand citaat bevat een mooie wending. Want eenzaamheid heeft doorgaans een negatieve lading, maar kan ons ook verder brengen. Wil je eenzaamheid doorbreken, dan moet je keuzes maken en je comfortzone verlaten om het contact met onbekenden aan te gaan. En al doende leer je jezelf beter kennen. Ik ken het gevoel goed van aankomst in een nieuwe grote stad. (Op dit moment klinkt Sweet Dreams van the Eurythmics. Hoe toepasselijk.)

Vervolgens is de vraag hoe je volwassen wordt als je vanuit het ouderlijk huis zo in een relatie rolt. Hoe ontwikkelt je persoonlijkheid zich als je nooit alleen hebt gewoond of alleen bent geweest? Is het dan makkelijker of juist moeilijker, omdat je mede door de ander wordt beïnvloed? Hoe onderscheid je welke gedachten van jezelf komen en welke zijn beïnvloed?

Als je een periode alleen hebt geleefd, ken je jezelf vermoedelijk beter. Daarentegen heb je anderen nodig om jezelf te leren kennen. Idealiter ga je met zoveel mogelijk verschillende mensen om en doe je een breed scala aan ervaringen op. Maar moet je alles hebben meegemaakt om volwassen te kunnen worden? Vermoedelijk kom je al ver met een aantal basiservaringen en inlevingsvermogen.

Toch vraag ik mij soms af of je volledig tot ontwikkeling komt wanneer je bepaalde ingrijpende ervaringen mist. Bijvoorbeeld als je nooit alleen op reis bent geweest, of zelf geen kinderen hebt.

Zijn we al emotioneel volwassen?

On door Raam OpeninMensen onder elkaar9 reacties

Het valt mij op hoe sommige volwassenen zich als kinderen kunnen gedragen. Typerende kenmerken zijn: geen verantwoordelijkheid willen nemen, egocentrisme en weinig relativeringsvermogen. Al tijden zoek ik naar verklaringen en nu wijst Henk50 op een prachtig begrip: ego-transcendentie.

Volwassenheid houdt in dat je jezelf en je eigen belang kan overstijgen. Als je dat stadium bereikt, bereik je wijsheid. Henk wijst op Judith Viorst, een psychoanalytica die meent dat veel ouderen daarin niet slagen. ‘Ze kunnen vervelend, praatziek, egocentrisch en klaagziek zijn. De wereld draait om hen.’ Maar: ‘Tegelijkertijd kunnen mensen ook veranderen.’, schrijft hij. En dat is waar het mij hier om gaat.

Praat je over ouderen, dan denk ik aan de generatie van mijn vader en moeder. Geboren in de jaren dertig of veertig hebben ze wel of niet bewust de oorlog meegemaakt. Daarna volgden de wederopbouw en de bekrompen jaren vijftig, de revolutionaire jaren zestig en de alternatieve jaren zeventig. In de jaren tachtig werd het bestaan geleidelijk aan zakelijker. De rest is bekend.

Je kan je afvragen hoe de huidige ouderen zijn opgevoed. Want de gezinnen waren groot, sociale zekerheid ontbrak en het leven was hard. Dat doet iets met mensen. En in hun jeugd was er nog weinig wetenschappelijke kennis van pedagogie. Hoe anders is dat nu. Zelfs al maakt een kind geen goede start, dan is er psychosociale begeleiding voorhanden.

Er komen er nu relatief veel boeken op de markt van veertigers en vijftigers die ‘afrekenen’ met hun ouders. Mijn generatie heeft kennelijk iets te verwerken. Niet alles is goed gegaan en daarvan zijn we ons zeer bewust. Want we zien wat opvoeding tegenwoordig inhoudt. Een aantal van ons heeft wel anders meegemaakt. Menige ondermijnende gedachte en blokkade valt rechtstreeks te herleiden naar onze jeugdjaren.

Bij de oudere generatie zullen vast ook de nodige ondermijnende gedachten leven en blokkades bestaan. Alleen was het rond hun vijftigste minder gebruikelijk om naar een coach of psycholoog te gaan. Hoger opgeleiden deden dat misschien. Maar de rest? Die vond waarschijnlijk dat je je niet moest aanstellen. Ze zijn wel flink geweest, maar hebben minder aandacht besteed aan hun persoonlijke ontwikkeling. Hierdoor kan het gebeuren dat ouderen zogezegd vervelend worden en verzuren.

Volgens mijn buurman (die van de rioolperikelen) is mijn roodbladige boom ‘maar lelijk, want er komen geen bloemen in.’ Zijn vrouw had een voorkeur voor bloemen en hij baalt dat ik een andere boom heb gekapt. Ligt het aan zijn beperkte mentale blikveld, of ligt het aan zijn gezichtsvermogen? Ik zou toch zweren dat dit hierboven bloemetjes zijn.

Voor hem komt ‘De kracht van kwetsbaarheid’ van Brené Brown wellicht te laat. Maar andere volwassenen fleuren misschien nog op als ze een spelletje Omdenken doen.

Aha, dat zit natuurlijk zo!

On door Raam OpeninPersoonlijk, Reizen6 reacties

Meningen op basis van veronderstellingen hebben we allemaal. Naarmate onze levenservaring uitbreidt, denken we het steeds beter te weten. Veel situaties hebben we tenslotte al eerder voorbij zien komen. We zien de acties van een ander en vinden al gauw een verklaring binnen ons referentiekader. Dus combineren we handeling A met gegeven B en veronderstellen we dat daar C uit zal komen. Hebben we de uitkomst te pakken, dan zijn we content. ‘Dat zit natuurlijk zo.’, denken we. Daarna gaan we achteloos verder.

Ik betrap mezelf soms op veronderstellingen, terwijl ik heilig geloof in de ‘Is dat zo?’-vraag. Neem mijn buurvrouw. Toen ze de sleutel kreeg van haar woning, stuitte ze op grote verborgen tekortkomingen. Ze was net gescheiden, het werd winter en noodgedwongen bivakkeerde ze in een stacaravan. Toch bleef zij de vrolijkheid zelve. Ze bood elk probleem moedig het hoofd en klaagde nooit.

Toen dacht ik: ‘Wat kan je anders? Je kan wel gaan janken, maar wat helpt dat? Trouwens, als je net een nieuwe woning hebt, zit je op een roze wolk. Valt het zwaar tegen, dan wordt je nog door een soort verliefdheid beschermd. En anders laat je je toch niet kennen. Zeker niet tegenover je nieuwe buurvrouw.’

Voor mij was al duidelijk hoe het zat. Maar onlangs deed ik een bakkie bij haar en daarbij kwam haar jeugd ter sprake. Ze vertelde dat ze negen jaar van haar kindertijd heeft doorgebracht in de brousse van Zaïre (nu Congo-Kinshasa). Had ze kiespijn, dan moesten ze over onbegaanbare wegen naar de tandarts in buurland Oeganda. En ik dacht: ‘Donker Afrika in de jaren zestig/zeventig! Als je ergens flexibel leerde omgaan met tegenslag, was het daar en toen wel. Dit verklaart alles.’

Hardop legde ik de link met haar begintijd hier en haar jeugdjaren daar. En inderdaad beaamde ze dat haar pragmatische levenshouding daaruit voortkwam. Echt, we kunnen nog zo veel leren; ook van het leven in Afrika.