Tag: onderzoek

Het Dunning-Kruger effect

On door Raam OpeninMensen onder elkaar9 reacties

‘Debatteren wordt bemoeilijkt door een verschijnsel dat in de psychologie bekend staat als het Dunning-Kruger effect. Seidell [hoogleraar aan de VU]: “Het is een wetmatigheid: iemand die een beetje van een onderwerp weet, wordt heel stellig in zijn uitspraken. Krijgt hij meer kennis, dan wordt hij onzekerder. De stelligheid groeit pas weer als hij van het onderwerp heel veel weet.”’ Uit: Inderdaad, we weten het niet zeker, Trouw, 2 november 2019.

Misschien moet je het Dunning-Kruger effect eerst zelf ervaren, voordat je beseft hoe het bij anderen werkt. Ik ontdekte dit effect jaren geleden toen ik onderzoek deed naar mijn voorouders. Stel, je weet dat iemand in 1680 schoenmaker is. Dan krijg je een bepaald beeld bij zo’n persoon. In dit geval: hij is een eenvoudige ambachtsman. Maar dan koopt hij een opvallend duur pand. Dat gegeven haalt je indruk van een sobere leefstijl onderuit. En waar komt het geld vandaan? Dus zoek je verder naar verklaringen.

Bij genealogisch onderzoek raadpleeg je alle beschikbare bronnen. Meestal moet je het doen met flintertjes informatie. Persoonlijke ontboezemingen van voorouders zal je zelden vinden. Hopelijk krijg je uiteindelijk een redelijk volledig beeld van hun leven. Toch kan elke nieuwe vondst hun verhaal nog een andere wending geven.

Over voorouders kan je pas met zekerheid vertellen wanneer je een gefundeerd verhaal hebt én tegelijkertijd een slag om de arm houdt. Want geleidelijk aan leer je dat je nooit alles te weten zal komen. Zoals je ook nooit iemands karakter volledig zal kunnen doorgronden.

Met deze ervaring kan je in de verleiding komen om mensen als ‘dom’ te labelen wanneer ze heel vaak stellige uitspraken doen. Maar dat is nu precies een kenmerk van het Dunning-Kruger effect.

Stratigrafisch onderzoek: toiletdeur bekent kleur

On door Raam OpeninWonen9 reacties

Toiletdeur bekent kleur na 100 jaar 1

Ooit zullen ze me dankbaar zijn, de bouwkundigen en de geschiedschrijvers van Arnhem en omstreken. Omdat ik hem heb gered van de sloop en omdat ik zijn kleurenpalet heb vastgelegd. Hem, dat is de voormalige toiletdeur van mijn 106 jaar oude arbeidershuis. Er wordt hier barbaars omgegaan met honderdjarige deuren. Ze dumpen ze gewoon. Rücksichtslos. Maar dit gaat mijn deur niet gebeuren, zo lang als ik hier woon. Nu kunnen toekomstige navorsers stratigrafisch onderzoek doen naar Gelders erfgoed.

Stratigrafisch. Ik had er zelf nooit van gehoord, tot het huis van mijn oma onderwerp werd van onderzoek. De term staat als volgt omschreven in het rapport: ‘Stratigrafisch onderzoek betekent dat de verf trapsgewijs, laag voor laag wordt vrijgelegd met een scalpel. Het resultaat, ook wel een ‘kleurentrappetje’ genoemd, is vervolgens gedocumenteerd en gefotografeerd met een kleurreferentiekaart.’ Mijn oma’s huis is van bouwjaar 1912 en dat van mij stamt uit 1913.

Wie weet wat deze oude toiletdeur kan onthullen? Toen ik hier kwam wonen, zaten er aan weerszijden moderne gladde platen op. Wel deed de kelderdeur vermoeden dat er iets bijzonders achter schuil kon gaan. Die heeft namelijk panelen aan de kelderkant. Nu heeft de klusser beide deuren gestript en straks krijgen ze grijze verf. Maar voordat hij deze deur gaat schuren, heb ik dus de oude kleuren vastgelegd.

Toiletdeur bekent kleur na 100 jaar 2De onderste laag bestaat uit donkerbruine verf. Die stamt dan uit 1913. Daaroverheen zit een matte blauwgrijze laag. Mogelijk was dit oorspronkelijk mintgroen/turkoois. Die mengkleur is namelijk nog op de rand te zien. Vermoedelijk waren deze kleuren rond de jaren dertig populair. De laag is overgeschilderd met mat groen (in de jaren zeventig?) en later met mat wit en grijswit. Deze verflagen dateren vermoedelijk van de jaren tachtig en daarna. Oude verfsoorten hebben kennelijk zelden hoogglans. Het rozerood lijkt alleen rond de deurklink te zijn gesmeerd.

Toiletdeur bekent kleur na 100 jaar 3Op de witte verf zitten bij de deurranden lichtbruine vegen. Dat zijn lijmsporen waarmee een jute stof moet zijn vastgeplakt. Ik ben wel benieuwd in welke periode dit mode is geweest. Hier en daar zie je nog wat geweven materiaal, dat er later weer is afgehaald. Er zitten ook heel veel spijkertjes bij de rand in het hout. Verder is er bij de randen flink gekrast. Ik heb geen idee wat daarvan de bedoeling was. Wie de raadselen kan ophelderen, mag het zeggen.

Ach nee, houtworm!

On door Raam OpeninWonen10 reacties

De afgelopen jaren heb ik het vaker verzucht: ‘De ene onderhoudsklus is nog niet af, of de volgende dient zich al aan.’ Dat heb je met een oud arbeidershuis. Deze week werd het boeideel weggehaald dat tegen het houten dak aan zat. Daarbij kwam houtrot tevoorschijn. En dat niet alleen. Er zit ook houtworm in het dak.

Het liefst zou ik deze feiten verdringen, maar er moet wat gebeuren. Houtrot en houtworm schijnen nogal schadelijk te zijn en er is weinig kans dat ze vanzelf verdwijnen. Zucht. ZUCHT. Diepe zucht. Want dit zijn niet de enige problemen. Ondanks vervanging van het riool zit er nog steeds vocht bij de toiletruimte. En die ruimte grenst aan de badkamer van de buurman. Kreun.

Na een half slapeloze nacht heb ik om 04.00 uur het volgende plan opgesteld:

  1. De klusser maandag volgens afspraak laten komen, maar afwerken boeideel gaat on hold. Mogelijk moet een deel er weer af.
  2. Eerst een stuk van een koofje in de woonkamer en een plafondplaat in de keuken weghalen. Afvoer van de badkamer en een deel van de houten vloer boven inspecteren. Ook kunnen we dan iets zien van het houten dak boven de keuken.
  3. Buiten een deel van de dakpannen en de dakisolatie weghalen. Het dak boven het toilet en de keuken bekijken. Zo zien we tot waar houtrot en houtworm zit.
  4. Voor advies een nieuwe bouwkundige keuring laten uitvoeren. Deze keer ga ik gericht vragen stellen. Ik ben onder meer benieuwd wat een lekkage doet met de draagkracht van hout. Vooral als daar een badkamer met betonvloer op staat.
  5. Besluit nemen over het dak: houtwormverdelger laten komen en houtrot wegwerken, of het honderd jaar oude hout geheel laten vervangen?
  6. De man van de rioolservice bellen als er geen lek zit in de badkamerafvoer. Hem een extra camera-inspectie laten uitvoeren vanaf de toiletruimte naar de afvoer buiten. Zo nodig de toiletafvoer tot aan de recent vervangen riolering laten relinen.
  7. Als dat niet helpt, ligt de oorzaak voor het vocht waarschijnlijk wederom bij de buurman.

Dit gaat hoe dan ook in de papieren lopen. Maar we zien wel waar het schip strandt. Toch denk ik soms terug aan mijn oude droomwens: wonen in een stacaravan.

Voorsorteren op je volgende baan

On door Raam OpeninWerk en arbeidsmarkt11 reacties

‘Eén van de nuttigste tips die ik ooit kreeg, veel belangrijker dan je kleding of hoe je praat, was: je moet voorsorteren binnen je baan, door de ingrediënten uit te zoeken die je interesseren en extra taken naar je toe te trekken. Dan … zorg je wel dat je al aan de kant zit die jou interesseert, zodat, als de kans dan komt, iedereen denkt: zij is de beste kandidaat!’ Dit zegt Judith Kamalski, directeur academische zaken bij de Universiteit Maastricht, in een interview over het boek Nice girls don’t get the corner office. (Volkskrant Magazine, 9 februari 2019.)

Voor een sollicitatiegesprek blijft het goed om je kleding op de werkgever af te stemmen. En vrouwen met een hoog stemmetje kunnen inderdaad beter op een lagere toon praten, willen ze door sommige mannen serieus worden genomen. Maar kleine ‘tekortkomingen’ worden vanzelf ondergeschikt als je aantoont dat je de juiste expertise hebt.

Dat is precies waarop ik hoop. Onlangs heb ik visitekaartjes c.q. business cards laten drukken. Gewoon op mijn eigen naam, zonder dat ik een bedrijf heb of voor een organisatie werk. Want als passieve werkzoekende voelde ik mij een beetje niksig, zo zonder business card. Bij vorige banen had ik tenslotte ook kaartjes met mijn naam en functie erop. Ik bleef ze maar missen. Vooral als ik iemand sprak die zakelijke interesse had voor wat ik te bieden heb.

Natuurlijk is er LinkedIn, maar vorig jaar heb ik welbewust mijn account gewist. Als alternatief verwees ik sindsdien naar mijn website met familiegeschiedenis. Want daarop komt alles samen: mijn vaardigheden, expertise en interessegebieden. What you see is what you get; indachtig aan het idee uit bovenstaand citaat. En er staat een tekst op over mezelf. Toch was het niet ideaal.

Daarom heb ik maatregelen getroffen. Mijn familiewebsite is nu reclamevrij. Verder heb ik de url ingekort, zodat je hem goed kan onthouden. En voor geïnteresseerden zijn er nu die visitekaartjes. Behalve mijn naam en contactgegevens, staan daar de werkzaamheden op die ik het liefste verricht. Namelijk: onderzoek, gegevensbeheer, informatieve teksten schrijven en projectadministratie.

Dus als het zo uitkomt, kan ik kort vertellen wat ik doe, voor voorbeelden naar de website verwijzen en gelijk een kaartje overhandigen. Bij de kring voor werkzoekenden vonden ze dit een goed en origineel idee.

‘Ik heb het niet gedaan’

On door Raam OpeninVuile streken4 reacties

Vergeet detective series, vergeet crime investigation scenes. Er is een andere cliffhanger die je echt moet zien. Zelden ben ik zo onder de indruk geweest van een reconstructie. Tijdens het filmen stond er voor alle betrokkenen veel op het spel. Dit gaat over Romano van der Dussen in Elena Lindemans’ documentaire Ik heb het niet gedaan. Romano zat 13 jaar onterecht vast in een Spaanse cel.

‘De onthutsende documentaire laat niet alleen zien hoe Romano – die slechts voor een deel is vrijgesproken – nog altijd vecht om zijn onschuld te bewijzen. De film toont ook aan hoe dun de lijn is tussen goed en kwaad, tussen recht en onrecht. Want ís Romano wel zo onschuldig als hij zegt te zijn?’ (BNNVARA.)

Je zal voortdurend heen en weer worden geslingerd, tussen wat gelogen is, en wat het ware verhaal. Je zal worden geconfronteerd met je eigen gedachten. Schat je alles wel goed in of niet? Kijk je naar een slachtoffer of naar een dader? Is er een verschil?

Al het vertrouwde jargon komt voorbij: ‘nu zouden ze het ADHD noemen’, ‘een moeilijke jeugd’. Shots van een ontmoeting met een makker uit het verleden. Het ruige leven staat op diens gelaat getekend. Ze hebben ‘een beetje kattenkwaad’ uitgehaald. Vergelijk dit met het eufemisme van de elite: ‘een dwaling’, over een rechterlijke uitspraak. En je zal je wederom afvragen af of er wel een verschil is.

Ik neem mijn pet af en maak een diepe buiging. Zelden heb ik zo’n aangrijpende documentaire gezien.

I know the truth and I know what you’re thinking. Stone Roses – Fools Gold.

Passie als innerlijke drijfveer

On door Raam OpeninPersoonlijk4 reacties

Is het verveling of een existentieel dipje? Momenteel kijk ik uit naar de volgende vlaag van bevlogenheid. Want een passie is een sterke innerlijke drijfveer. Nu gaat alles zijn gangetje. Maar er is weinig waarvoor ik echt warm loop. Dan mis je toch wat. Bovendien is het prettig om met bevlogenheid een inkomen te verdienen. Soms biedt het verleden aanknopingen voor de toekomst. Daarom ga ik eens kijken wat ik vroeger vol passie heb gedaan.

Bepaalde passies ontdek je al in je kindertijd. Verhalen lezen, de natuur en aardrijkskunde. Ook herinner ik me spelletjes waarbij ik wilde winnen. Zoals wie het langst en sierlijkst in de cirkel van een ronddraaiend touw kon springen. Ik weet nog precies op welk moment je met het aanloopje moest beginnen. Daarbij kwam het aan op timing en behendigheid. Overigens won ik zelden. Jaren later werd zo snel mogelijk kunnen typen een uitdaging. Daar ben ik wel goed in.

Passie en persoonlijke interesses gaan samen. Hierbij is nieuwsgierigheid een enorme drijfveer. Mijn leven draaide jarenlang om de wereld ontdekken en daar moest zo ongeveer alles voor wijken. Vooral van Australië was ik helemaal bezeten. Er zijn tijden geweest dat ik over bijna niets anders kon praten. (Arme vrienden en familie.)

Idealiter ben je ook bevlogen in je werk. Het duurde een poos voordat ik ontdekte waar mijn passie precies lag. Of liever: ik zag geen passende mogelijkheid om daarmee geld te verdienen. Maar per toeval kreeg ik een baan waardoor een andere sluimerende passie ontwaakte. Namelijk werken met taal.

Hier is een onderscheid tussen bevlogenheid en bevlieging op zijn plaats. Je kan talen boeiend vinden; dat wil nog niet zeggen dat je ze ook makkelijk kan leren. Ik ben aan heel wat taalcursussen begonnen. Soms omdat zo’n taal van pas kwam (Engels, Frans, Duits, Spaans). En soms omdat ik overmoedig was. Neem nu Chinees en Arabisch. Daar is bijna geen beginnen aan. Toch heb ik met Arabisch drie (weliswaar halfslachtige) pogingen gedaan. Helaas zakt aangeleerde kennis snel weg. Nu ben ik al blij als ik een Franse tekst nog begrijp.

Soms loopt de ene passie door in de andere. Dankzij een reis naar Polynesië, waar men voorouders vereert, werd ik zelf nieuwsgierig naar mijn afkomst. Bij die zoektocht raakte ik enorm bevlogen door alle vondsten. Daarom bleef ik verder spitten en leerde ik veel over de leefwereld van mijn voorouders. Zo’n onderzoek is een lange ontdekkingsreis. Trouwens, onze eigen cultuur was vroeger best vreemd.

Hoe bevlogen je in je werk ook bent, er kan altijd een fusie of reorganisatie doorheen denderen. Dan mag je overnieuw beginnen. En sommige kansen komen maar een keer. Toch, ‘Elk nadeel heb z’n voordeel.’ Op een gegeven moment kwam voor mij wel degelijk alles samen in een baan. Goed kunnen typen, nieuwsgierigheid naar vreemde culturen bevredigen, reizen, onderzoek doen én andere talen spreken.

Bevlogenheid kan je leven totaal beheersen. Zoals bij verliefdheid. Bevlogenheid geeft je energie, daadkracht en (over)moed. Soms doe je hierdoor dingen waartoe je jezelf niet in staat acht. Vooraf niet, en niet achteraf. Zodat je ergens na je midlifecrisis terugkijkt en denkt: ‘Echt? Heb ik dat toen allemaal gedaan?’

Misschien is het wel prettig dat veel daarvan niet meer zo nodig hoeft. En dat je weet dat als je echt nog wat wil, het vanzelf weer komt. Vroeg of laat. En zo niet, dan is het ook goed. Toch?

Creatief zijn is hard werk

On door Raam OpeninFantasie2 reacties

Als kind en puber kon ik urenlang fantaseren. Bijvoorbeeld over dingen waarin ik uitzonderlijk goed wilde zijn. In mijn dagdromen creëerde ik hele fantasiewerelden. Je kan dat tijdverspilling noemen. Maar we hebben fantasie nodig voor ons welzijn en onze ontwikkeling. In de jaren die volgden, moest ik vele decepties verwerken. Het zat er allemaal niet in. Ik blink slechts uit in fantaseren. Toch speelt verbeeldingskracht een grote rol bij creativiteit.

‘Creativiteit is het combineren van stukjes informatie die op het eerste gezicht niet bij elkaar passen, zodat je een nieuwe aanpak krijgt om een probleem op te lossen. Creativiteit is breed: van het ontdekken dat de wereld rond is tot en met het loskrijgen van een vastzittende kraan.’ Zo luidt de definitie volgens Margreet Vermeulens’ artikel ‘Hé Einstein, kom eens uit je zitzak’. (Volkskrant magazine, 14 april 2018.)

Creativiteit beschouw ik als de poort naar de heilige graal. Creativiteit komt vrij bij een heldere ingeving. Bijvoorbeeld als je ergens over loopt te piekeren en ineens weet: zo en zo moet het. Meestal komt zo’n inzicht wanneer je ontspannen bent. Dan lijkt het wel alsof het vanzelf gaat. Niets is minder waar.

Voor creativiteit moet je lang en hard werken. Het artikel staat vol voorbeelden waaruit dat blijkt. Er is vaak diepgaande kennis nodig, en een ijzeren discipline. Daarbij helpt kruisbestuiving. Denk aan wetenschappers uit verschillende vakgebieden die na uitvoerig onderzoek samen iets nieuws bedenken. Ook is het goed om bestaande patronen te doorbreken. Mensen die langere tijd in het buitenland werken, denken flexibeler en komen relatief vaak met creatieve inzichten en ideeën. Tips uit het artikel: neem ruim de tijd voor creativiteit en bouw voort op het werk van anderen.

Open, nieuwsgierige en extraverte mensen zijn gemiddeld iets creatiever. Introverte mensen kunnen ook goed scoren, op voorwaarde dat ze in een rustige ruimte met voldoende tijd iets systematisch kunnen onderzoeken. (Zo herkenbaar.) Tot besluit: een hoger IQ voorspelt creativiteit.

Volgens die definitie ben ik soms best creatief bezig met bloggen.
En jij, heb jij al eens een creatieve oplossing bedacht of een creatief inzicht gehad? Vertel, ik ben benieuwd.