Vrijheid is ook: onbekommerd kunnen genieten van een mooi plaatje.
Tag: keuzevrijheid
Even naar de bajes toe
Sommige gemeenten kiezen voor bijzondere locaties als stembureau. Arnhem stelde deze week de koepelgevangenis open en dat gebouw wilde ik weleens van binnen zien. Na de stalen poortdeuren volgt een gang tussen twee hoge muren.
Meteen was ik terug in Carcassonne, op de dwingel tussen de buitenste en de binnenmuur. Het kwam door de hoogte van de muren, de breedte van de gang en de golvende vorm van het gebouw aan de rechterkant. Hoewel die golvende vorm in Carcassonne niet in de muren terugkomt. Maar wel in de rondingen van de torens in de binnenring.
Mijn geromantiseerde herinnering maakt geen enkele connectie met wat die Franse stad feitelijk was: een gefortificeerde vesting. Daar hadden de Katharen in hun tijd behoefte aan.
Bij vertrek zag ik alsnog de plaatjes naast de toegangspoort. Het is lang geleden dat ik zo’n verbod op pistolen heb gezien. In Phnom Penh, Cambodja, zag je ze bij ingangen van casino’s, banken en hotels. Blijkbaar waren ze nodig daar. En buiten liepen bewakers rond met machinegeweren. (Of slaat mijn fantasie nu op hol en waren dat pistolen?)
Dit zijn zo maar drie ervaringen die mij er weer aan herinneren, hoe naïef en vriendelijk het er nog steeds aan toegaat in ons land.
Verwachtingen
Voor mijn gevoel wordt het weer tijd voor een logje. Ik had bij aanvang van dit blog eigenlijk niet bedacht dat ik voortaan zou moeten gaan voldoen aan een verwachting. De verwachting onder volgers van de regelmatige verschijning van een nieuw logje.
Hoe vaak in ons leven proberen we te voldoen aan verwachtingen? Verwachtingen die we van onszelf hebben. Verwachtingen die anderen van ons hebben. En hoe vaak gaat het daarbij om verwachtingen die nooit worden uitgesproken, maar die we wel voelen? Die reëel zijn, of die we ons inbeelden.
Van de vele vormen van vrijheid, waarnaar we kunnen streven, is vrij zijn van verwachtingen er één van.
PS: Het kunstwerk hierboven is een watervalletje op zijn kant, gefotografeerd door de eigengereide camera van mijn smartphone, die zelf zijn ding doet wanneer hij daar zin in heeft.
Het gevolg van niet stemmen
Bij de komende Tweede Kamerverkiezingen zullen 2,5 miljoen mensen thuisblijven. Die geloven er niet meer in. Deze mensen menen dat ze weinig invloed uitoefenen en dat klopt ook inderdaad. Toch vormen zij wel 20% van alle stemgerechtigden. Daarom kunnen zij samen een politieke aardverschuiving veroorzaken wanneer zij hun stem uitbrengen.
‘Het hebben van een ‘lagere’ opleiding blijkt doorgaans een goede voorspeller voor een eveneens lagere ‘stemgeneigdheid.’ Dit meldt de VPRO-gids bij de programma-aankondiging van ‘De verloren stem’ (donderdag 18 februari 2021). ‘Het is een zelfversterkend proces, omdat politici weinig aandacht zullen besteden aan de belangen van mensen wier stem ze toch nooit krijgen.’ Onze politici zijn geen echte volksvertegenwoordigers meer, want ze zijn buitenproportioneel hoger opgeleid dan het merendeel van de bevolking.
Sinds de coronacrisis blijkt meer dan ooit dat je je stem moet laten horen, anders besta je niet voor politici. VNO-NCW spreekt de VVD bijna dagelijks. Daarom is er voor ondernemers zo snel zo veel hulp gekomen. En dit terwijl de Groningers al jarenlang wachten op compensatie.
In maart zal ook ik mezelf een flinke schop moeten geven, want mensen in mijn positie verschijnen zelden in officiële statistieken. Dus wordt mijn groep niet gezien. Omgekeerd evenredig zie ik niets van mijn gading bij de gevestigde partijen. Hopelijk bieden de nieuwkomers een redelijk alternatief. Anders wordt het als vanouds een proteststem. Maar helemaal niet meer stemmen? Dat zouden ze wel willen, misschien.
Maatschappijles over een spotprent
Alles van waarde is weerloos, schreef Lucebert in zijn gedicht. Daarom benadruk ik nog eens hoe belangrijk onze vrijheid van meningsuiting is. Vrijheid van meningsuiting is één van de allergrootste verworvenheden die we in de westerse wereld hebben bereikt. Bereikt, want in de afgelopen eeuwen heeft menigeen zijn leven hiervoor gegeven. De vrijheid om te zeggen wat je denkt, is nooit een vanzelfsprekendheid geweest.
Ons laagje beschaving is kwetsbaar en flinterdun. Beschaving betekent in mijn optiek: respectvol omgaan met al wat er leeft. Do no harm. Dat idee. We berokkenen sneller schade dan we zelf denken, want onze visie is beperkt. Om te beseffen wat we doen, moeten we ons in de ander inleven en nagaan welke gevolgen onze handeling heeft. Dat is moeilijker dan gewoon maar wat naar eigen goeddunken doen.
Niet nadenken is een vorm van zelfbevestiging en verdoving. Veilig in je eigen kringetje blijven is dat eveneens.
Het woordje ‘we’ hierboven omvat de hele wereldbevolking. Niemand is daarvan uitgezonderd, wat mij betreft. Alleen word ik nu wel even geconfronteerd met mijn eigen westerse manier van denken, zodra ik Charlie Hebdo, alsnog uit 2015 herlees.
Begin 2015 was ik planner bij een bureau dat debattrainingen op middelbare scholen gaf. Een maatschappijleraar vroeg mij toen om aan de trainer door te geven dat hij beter geen ‘gevoelige’ onderwerpen kon behandelen in zijn klas. Ik beschreef dit voorval in een log over de Armeense genocide, ook al zo’n onderwerp waarover je in bepaalde kringen niet spreken mag.
Is er dan niets veranderd? Is de radicalisering inderdaad toegenomen en is de verharding in de wereld een feit? In Frankrijk lijkt de benadering van hogerhand nog even autoritair en ongenaakbaar als altijd. Dat is precies wat mensen onderaan de maatschappelijke ladder tot wanhoop drijft. Frankrijk meent strategisch slim te zijn, maar is geen beste gezien de handels-belangen van de eigen wapenindustrie. En Frankrijk trekt zich weinig aan van haar onderdanen, dat is al tientallen jaren zo.
Wat kan een maatschappijleraar veranderen aan frustraties over een spotprent? Weinig, als de focus op een religie blijft liggen. Onze vrijheid van meningsuiting wordt veel meer in gevaar gebracht door leiders die zich voor het karretje van de zakenwereld laten spannen. Want zo blijven gewone mensen een speelbal van andermans belangen. En mind you, ook religieuze leiders hebben hun zakelijke belangen. Zolang dit doorgaat, zullen boze burgers hun idealen en overtuigingen gefnuikt zien worden.
Dus als ik maatschappijleraren een gouden tip mag geven: always follow the money. Dat zal studenten leren om zelf na te denken.
Heimwee naar de eindeloze snelweg
Het komt vast door alle beperkingen. ‘Reis alleen met het openbaar vervoer als dat echt nodig is.’ Zo luidt het devies. Cafés en restaurants zijn dicht. Mijn wereld is nu gereduceerd tot een cirkel van vijf kilometer. Verder daarbuiten begeef ik mij niet. Het is mijn vrije keuze, hoor, ik pas mij gewoon aan. Maar het bloed kruipt intussen wel waar het niet kan gaan.
Ik kan een poos op één plaats blijven. Geen probleem. Momenteel vind ik dat ook best aangenaam. Alleen moet zo’n toestand nooit lang duren, want dan komen de gedachteflarden. En daarmee de kriebels en het verlangen.
Vandaag overviel mij zo’n flard. Of eigenlijk was het een doorvoelde herinnering aan hoe ontzettend fijn ik het vind om heel lang onderweg te zijn. Voorin zittend op de passagiersstoel, ergens op zo’n eindeloze snelweg. De beste wegen bevinden zich Australië, want daar komt er werkelijk geen eind aan. Uren en uren kan je door blijven rijden, zonder onderbreking zo je wilt.
Ik zou kunnen léven op zo’n snelweg. Voor een tijdje dan.
(Onderweg van Derby naar Fitzroy Crossing, W. Australië, 1988.)
De symboliek van de oude steenfabriek
De grijze kalmte en de dramatiek. De eenvoud en de symmetrie. Een beeld vol symboliek. Je mag zelf weten wat je hier in ziet.
Ter plekke trof mij de dreigende lucht en het stille spiegelbeeld.
Eenmaal thuis zag ik een aanstormende stoomtrein in de oude steenfabriek.
Gisteren keek ik naar Zomergasten met Inez Weski. Ik herkende iets in haar; iets in mezelf.
Vandaag bezie ik deze foto met weer een andere blik.
Raam Open 